در دنیای پرشتاب فناوری، تغییرات قیمتی قطعات سختافزاری همواره یکی از دغدغههای اصلی علاقهمندان و مصرفکنندگان بوده است. گزارشهای اخیر حاکی از آن است که AMD، یکی از غولهای صنعت پردازش، قرار است قیمت کارتهای گرافیک Radeon خود را افزایش دهد. این افزایش قیمت، که عمدتاً ناشی از کمبود و افزایش بهای حافظههای RAM است، اثرات گستردهای بر بازار خواهد داشت. با این حال، خبر خوب برای کاربران پردازندههای AMD این است که فعلاً پردازندههای Ryzen این شرکت از این موج افزایش قیمت در امان ماندهاند.
این مقاله به بررسی دقیق علل و پیامدهای این تغییرات قیمتی، میزان تأثیر آن بر مدلهای مختلف GPU و وضعیت رقبا مانند Nvidia، و همچنین دلایلی که پردازندههای مرکزی را از این بحران مصون نگه داشته، میپردازد. ما سعی خواهیم کرد تا با ارائه تحلیلهای تخصصی، تصویری جامع از وضعیت کنونی و آینده بازار سختافزار را پیش روی شما قرار دهیم.
همهگیری هوش مصنوعی (AI) نه تنها جنبههای مختلف زندگی ما را متحول کرده، بلکه تأثیرات عمیقی بر صنعت فناوری و زنجیره تأمین قطعات سختافزاری نیز گذاشته است. یکی از مهمترین این تأثیرات، افزایش چشمگیر قیمت حافظههای DRAM و NAND است. این قطعات حیاتی، که ستون فقرات بسیاری از دستگاههای الکترونیکی از جمله کارتهای گرافیک و فضای ذخیرهسازی را تشکیل میدهند، اکنون به دلیل تقاضای بیسابقه از سوی مراکز داده AI، با کمبود مواجه شدهاند.
این وضعیت، یک «اثر دومینو» در سراسر صنعت فناوری ایجاد کرده است: افزایش هزینههای سختافزاری، محدودیت در دسترس بودن محصولات و حتی تغییر شکل استراتژیهای تجاری.
طبق گزارشهای اخیر از منابع معتبر صنعتی، از جمله Tom’s Hardware، قیمت ماژولهای حافظه برای جدیدترین کارتهای گرافیک Radeon AMD که به شرکای برد (AIB partners) ارسال میشوند، به ازای هر 8GB، مبلغ 10 دلار افزایش یافته است. انتظار میرود این افزایشها به تدریج به قیمت نهایی محصولات در بازار خردهفروشی سرایت کند و تنظیمات قیمتی بعدی نیز در ژانویه اعمال شوند.
این افزایش قیمت که دومین ضربه به شرکای AIB محسوب میشود، تنها بر روی GPUهای سری Radeon RX 9000 تأثیر خواهد گذاشت. با فرض اینکه شرکا این هزینهها را مستقیماً به مصرفکنندگان منتقل کنند، مدلهای RX 9060 با 8GB VRAM ممکن است تنها 10 دلار افزایش قیمت داشته باشند، در حالی که کارتهای 16GB Radeon 9060 و 9070 میتوانند تا 20 دلار گرانتر شوند.
برخی شرکتها ممکن است تلاش کنند تا اعمال این تغییرات را به تأخیر بیندازند، اما در نهایت، این اقدام روند نزولی اخیر قیمتها را معکوس خواهد کرد. روندی که پس از ماهها از عرضه محصولات جدید AMD، به رسیدن قیمتها به سطح MSRP (قیمت پیشنهادی سازنده) کمک کرده بود. این افزایش قیمت کارت گرافیک AMD میتواند موقعیت رقابتی این شرکت را تحت تأثیر قرار دهد.
Nvidia نیز از این موج افزایش قیمت و کمبود RAM بینصیب نمانده است. کمبود حافظه میتواند این شرکت را مجبور کند تا عرضه سری Refresh RTX 50 Super را به تأخیر بیندازد یا حتی آن را به کلی لغو کند. همچنین، این احتمال وجود دارد که Nvidia نیز عرضه VRAM به شرکای برد خود را متوقف کرده باشد.
هر دو سازنده اصلی GPU، یعنی AMD و Nvidia، ممکن است تولید مدلهای کارت گرافیک اقتصادی و میانرده را کاهش داده یا به طور کلی متوقف کنند. این امر میتواند منجر به کمبود گزینههای مقرونبهصرفه برای گیمرها و کاربران معمولی شود و بازار را به سمت محصولات گرانتر سوق دهد. بازار GPU بار دیگر با چالشهای جدی روبروست، هرچند که امیدواریم به شدت دوران تب کریپتوکارنسی نباشد.
در میان تمام اخبار نگرانکننده درباره افزایش قیمتها، یک خبر خوش برای مصرفکنندگان AMD وجود دارد. منابع مطلع به Tom’s Hardware گفتهاند که هیچ نشانهای مبنی بر افزایش قیمت مشابه برای پردازندههای AMD Ryzen وجود ندارد. برخلاف GPUها، حافظههای ذخیرهسازی یا حتی مادربردها، عرضه DRAM و NAND تأثیر مستقیمی بر CPUها ندارد.
پردازندههای مرکزی (CPUs) عمدتاً به حافظه RAM سیستم (مانند DDR4 یا DDR5) متکی هستند که مستقیماً در داخل CPU تعبیه نمیشود، بلکه به صورت ماژولهای جداگانه روی مادربرد نصب میگردد. در حالی که تقاضا برای DDR5 RAM به دلیل افزایش استفاده از پلتفرم AM5 و پردازندههای جدیدتر Ryzen همچنان بالاست و ممکن است کاربران در یافتن RAM DDR5 با قیمت مناسب با مشکل مواجه شوند، اما قیمت خود پردازندههای Ryzen تحت تأثیر مستقیم کمبود VRAM قرار نمیگیرد.
همانطور که پیشتر اشاره شد، شرکت Micron، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان حافظه در جهان، پس از نزدیک به 30 سال فعالیت در بازار مصرفکننده (با برند Crucial)، اعلام کرده است که قصد دارد تمام منابع و ظرفیت تولید خود را به سمت تأمین حافظه برای شرکتهای هوش مصنوعی هدایت کند. این تصمیم نشاندهنده تغییرات عمدهای در استراتژیهای تأمین جهانی حافظه است و پیامدهای گستردهای برای بازار مصرفکننده خواهد داشت.
در نهایت، میتوان گفت که بازار سختافزار در حال حاضر در یک دوره گذار و چالشبرانگیز قرار دارد. تقاضای بیسابقه برای هوش مصنوعی، زنجیره تأمین حافظهها را دچار اختلال کرده و به افزایش قیمت کارت گرافیک AMD و Nvidia منجر شده است. در حالی که پردازندههای Ryzen AMD فعلاً از این بحران مستقیم در امان هستند، اما کاربران پلتفرم AM5 باید انتظار داشته باشند که تهیه DDR5 RAM با قیمتهای منطقی دشوارتر شود. برای بسیاری از علاقهمندان به فناوری، اکنون ممکن است زمان مناسبی برای ارتقاء به کارتهای گرافیک نسل جدید مانند AMD Radeon RX 9070 یا Nvidia GeForce RTX 5070 باشد، قبل از آنکه افزایش قیمتها بیشتر شود. امیدواریم که وضعیت به وخامت جنون GPUهای ناشی از استخراج رمزارزها در سالهای گذشته نرسد.
چرا قیمت کارتهای گرافیک AMD در حال افزایش است؟
قیمت کارتهای گرافیک AMD به دلیل افزایش شدید تقاضا برای حافظههای DRAM و NAND از سوی مراکز داده هوش مصنوعی در حال افزایش است. این امر منجر به کمبود عرضه و بالا رفتن هزینههای تولید ماژولهای حافظه (VRAM) برای سازندگان GPU شده است، که در نهایت به افزایش قیمت کارت گرافیک AMD در بازار خردهفروشی منجر میشود.
آیا این افزایش قیمت بر پردازندههای AMD Ryzen نیز تأثیر میگذارد؟
خیر، خوشبختانه منابع تأیید کردهاند که افزایش قیمت حافظههای VRAM تأثیر مستقیمی بر قیمت پردازندههای AMD Ryzen نخواهد داشت. CPUها از حافظه RAM سیستم (مانند DDR5) استفاده میکنند که جداگانه تهیه میشود و مستقیماً تحت تأثیر کمبود VRAM قرار نمیگیرد. با این حال، ممکن است کاربران در یافتن حافظه DDR5 با قیمت مناسب به دلیل تقاضای کلی برای DRAM با مشکل مواجه شوند.
افزایش قیمت حافظه تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟
پیشبینیها حاکی از آن است که کمبود و افزایش قیمت حافظههای DRAM و NAND میتواند تا سال 2028 ادامه داشته باشد. این امر به دلیل تغییر استراتژیهای تولیدکنندگان بزرگ مانند Micron است که منابع خود را به سمت بازار پرتقاضای هوش مصنوعی هدایت کردهاند و عرضه برای بازار مصرفکننده را کاهش دادهاند.
