وله دی اسکامپیا، شکست پروژه‌ی معماری

اسکامپیا در دهه 1960 به عنوان یک منطقه حومه‌ای وجود آمد. این محله نتیجه مستقیم “قانون 167” آن دوره است. این قانون به شهرداری‌ها ابزار جدیدی برای برنامه‌ریزی فضایی فراهم کرد تا مناطقی را برای مسکن عمومی و معیارهای توسعه مسکن حمایتی تعیین کند. بنابراین، مردم به آن به عنوان  “قانون 167”  یاد می‌کنند. با مازستا همراه باشید تا جزییاتی از وله دی اسکامپیا و شکست پروژه‌ی معماری را در اختیارتان قرار دهیم. برای مطالعه مطالب معماری وارد بخش «دنیای معماری» شوید.

یک پروژه مسکونی شهری که به ایده‌های مطرح شده در زمان طراحی آن پاسخ نداد، پروژه وله دی اسکامپیا (Vele di Scampia) در شهر جنوبی ناپل ایتالیا است. طراحی شده توسط معمار و شهرساز ایتالیایی فرانچسکو دی سالو، هدف این پروژه این بود که شخصیت خاص کوچه‌ها و حیاط‌های ناپل را در یک ساختمان آپارتمان بازآفرینی کند. مسکن‌ها با شکل منحصر به فردی شبیه به بادبان طراحی شده بودند و هدف این بود که فضاهای خارجی مشترک، زندگی پویا و اجتماعی را تسهیل کنند. با این حال، این امر در واقعیت به وقوع نپیوست.

پس از زلزله ویران‌کننده ایرپینیا در سال 1980، بسیاری از خانواده‌ها بی‌خانمان شدند. بسیاری از این خانواده‌ها چاره‌ی خود را در پناهندگی در ساختمان‌های آپارتمانی بزرگ “وله” یافتند. چون دولت به این وضعیت چشم‌پوشی می‌کرد، بیشتر افراد به این عمل جلب شدند. همچنین اغلب این خانواده‌ها کمک‌هایی از گروه خلافکار ناپلیتان کامورا دریافت می‌کردند. با این اقدامات، کامورا به تدریج کنترل بر “وله”‌ها را به دست آورد و این مجتمع‌ها را به سرزمین‌های خود برای توزیع مواد مخدر تبدیل کرد. آن‌ها حتی به اندازه‌ای رفتند که در مسیرها و پله‌های خاصی در “وله”‌ها دروازه‌های فلزی بزرگ نصب کردند و این ساختمان‌ها را به یک قلعه محکم تبدیل کردند. دلالان مواد مخدر می‌توانستند این دروازه‌ها را قفل کنند تا زمان برای فرار در صورت حضور پلیس فراهم شود. به علت تجارت مواد مخدر، همراه با عدم وجود مناطق تجاری، مکان‌های تفریحی، نرخ بیکاری بیش از 50٪ و عدم کلی پلیس، محله اسکامپیا به سرعت وارد مرحله فروپاشی شد.

در سال‌های پس از آن، وضعیت بیش از پیش از کنترل خارج شد. خیابان‌های اسکامپیا به بازاری آزاد برای فروش و مصرف هروئین و کوکائین تبدیل شد. حتی در سال‌های 2004 و 2005، یک تنش خشونت‌آمیز بین انواع مختلف گروه‌های کامورا به وجود آمد. این جنگ، معروف به “نزاع اسکامپیا”، منجر به بیش از 70 قتل شد. برخی از مجموعه‌های معروف مافیایی امروز از این دوران پر فراز و نشیب الهام می‌گیرند.

البته این نیز لازم به ذکر است که مطمئناً همه افراد در اسکمپیا درگیر فعالیت های مجرمانه نیستند! بسیاری از خانواده‌ها به دلیل محدودیت‌های جایگزین، از سر ناچاری در اینجا زندگی می‌کنند که خوشبختانه برای آن‌ها، دولت ایتالیا یک طرح بازسازی را آغاز کرده است. این برنامه با هدف منتقل کردن ساکنان فعلی “وله” به ساختمان‌های آپارتمان جدید و تخریب ساختمان‌های موجود اجرا می‌شود. علاوه بر این، این اقدام به هدف تحول در منطقه با معرفی فروشگاه‌ها، مراکز خرید و میدان‌های عمومی نیز می‌پردازد. زمان خواهد نشان داد که آیا این اقدام می‌تواند بهبودی در اعتبار محله را به دنبال داشته باشد یا خیر.

هر چند بدیهی است که عوامل خارجی به طور قابل انکاری به شکست وله دی اسکامپیا کمک کردند، می‌توان ادعا کرد که طراحی معماری آن به چندین نحو یکی از عوامل مساعد برای فروپاشی آن بود. مدل “برج در پارک” آن که مرز بین فضای عمومی و خصوصی را مبهم می‌کند، یک تصمیم طراحی از سوی دی سالو بود که از لوکوربوزیه الهام گرفته بود، بهترین رویکرد برای پیشگیری از جرم نیست. این یک رویکرد است که توسط شهرساز جین جیکوبز توصیه نمی‌شود، که یک پروژه شهری موفق را به عنوان کسی می‌دید که جامعه را در آغوش گرفته و به سوی بیرون جلوه می‌دهد نه به سوی درون.