آموزش کاهش حرارت لپ تاپ با کاهش ولتاژ یا Undervolting

آیا می توان دمای لپ تاپ را کاهش داد؟ آیا می توان بدون استفاده از خنک کننده هایی مانند کول پد گرمای زیاد برخی از لپ تاپ ها را کم کرده و یا دور فن با صدای زیاد را کاهش داد؟ در این مقاله قصد داریم تا کاهش حرارت لپ تاپ، با استفاده از شیوه Undervolting یا کاهش ولتاژ را معرفی کنیم. با مازستا همراه باشید.

خنک کردن لپ تاپ ها با دلایل گوناگون برای کاربران ضروری است؛ از صدای بالای دور فن گرفته تا جذب گرد و غبار به داخل، ضعف عملکرد پردازنده و کارت گرافیک در اثر حرارت بالا، گرمای بالای صفحه کلید و … که بدون شک نه برای کاربران و نه برای خود لپ تاپ جالب نخواهد بود.

شیوه های متعددی برای کاهش حرارت لپ تاپ ها وجود دارد که مرسوم ترین آنها، استفاده از کول پد و خنک کننده های اضافی با فن است. با این وجود روش های جذاب و مهم دیگری نیز وجود دارد که Undervolting یکی از آنها است. شایان ذکر است که Undervolting را نمی توان به عنوان یک نسخه، برای تمامی لپ تاپ ها با کاربردهای گوناگون مورد استفاده قرار داد. در ادامه به معرفی شیوه کاهش ولتاژ با هدف کم کردن حرارت لپ تاپ ها اشاره خواهیم کرد.

معرفی روش Undervolting برای کاهش گرما

پردازنده یا همان CPU برای کار به مقدار معینی از ولتاژ نیاز دارد. این مقدار بسته به نوع CPU، تعداد هسته های آن و … متفاوت است. در حین کار CPU مقداری حرارت، پس از مصرف جریان توسط آن آزاد می شود. حرارت به هیت سینک، هیت پایپ و سپس فن یا فن ها منتقل شده و از لپ تاپ خارج می شود.

ولتاژ مقدار فشاری است که جریان الکتریکی را به پردازنده شما وارد می کند. با کم کردن ولتاژ پردازنده، فشار جریان الکترون ها کاهش یافته و در وهله اول با کاهش مقدار انرژی وارد شده به پردازنده، گرمای تلف شده را کاهش می دهید. برخلاف برخی دیگر از روش‌های محدود کردن برق، مانند تغییر طرح برق در ویندوز، Undervolting باعث کاهش سرعت کامپیوتر شما نمی‌شود. در واقع، می تواند حتی عملکرد را نیز بهبود بخشد. این به این دلیل است که پردازنده های مدرن در صورتی که به اندازه کافی خنک کار کنند، به طور خودکار فرکانس کاری خود را افزایش می دهند. اما در صورتی که بیش از حد گرم باشند، سرعت عملکرد آن‌ها کاهش می‌یابد که این مورد به آن گلوگاه حرارتی معروف است.

آیا استفاده از روش کاهش ولتاژ به لپ تاپ آسیب می زند؟

با کاهش ولتاژ لپ تاپ خود، می توانید طول عمر باتری را افزایش داده و در نهایت گرمای پردازنده و خروجی را نیز کم کنید. اما باید به این نکته مهم توجه کنید که کاهش بیش از حد ولتاژ، عملکرد عادی CPU را تضعیف و یا حتی مختل می کند. پس بهتر است که با دقت این آموزش را دنبال کنید.

تقریبا می توان گفت که استفاده از روش Undervolting هیچ آسیبی به لپ تاپ شما وارد نخواهد کرد؛ حتی با کاهش بیش از حد ولتاژ، پردازنده با دریافت دستور کاهش ولتاژ ورودی، مشابه زمانی که باتری به اتمام می رسد روبرو شده و لپ تاپ شما خاموش می شود. پس از روشن کردن مجدد لپ‌تاپ، دستگاه به تنظیمات پیش‌فرض برمی‌گردد، با این فرض که در هنگام راه‌اندازی، Undervolting خودکار را پیکربندی نکرده‌اید.

شایان ذکر است که نباید Undervolting را با Overvolting اشتباه بگیرید؛ Overvolting مقوله ای خطرناک است که تنها توسط کاربران حرفه ای سخت افزار قابل تنظیم کردن خواهد بود. Overvolting برای مواردی از جمله اورکلاک مورد استفاده قرار می گیرد. اگر به لپ تاپ خود ولتاژ بیشتری نسبت به توان آن بدهید، CPU، مادربرد و سایر قطعات می توانند در عرض چند ماه یا حتی چند ثانیه به زباله های الکترونیکی تبدیل شوند.

آموزش استفاده از روش کاهش ولتاژ به منظور کاهش دما (Undervolting)

برای کاهش ولتاژ کاری CPU در لپ تاپ ها، چند روش وجود دارد. در حالی که می‌توانید ولتاژ لپ‌تاپ خود را به روش‌های مختلف تنظیم کنید، ساده‌ترین روش برای دستگاه‌های مجهز به اینتل، ThrottleStop است. برای لپ‌تاپ‌های مجهز به AMD، می‌توانید از Ryzen Controller برای کاهش ولتاژ خودکار استفاده کنید.

به عنوان یک ابزار غیر شرکتی نیز می توانید با استفاده از نرم افزار Universal x86 Tuning Utility ولتاژ کاری CPU را کاهش دهید. در ادامه به سراغ آموزش کاهش ولتاژ، با یک پردازنده ساخت Intel و نرم افزار ThrottleStop خواهیم رفت. ThrottleStop نیازی به نصب نداشته و اجرا خواهد شد. در صورتی که بار نخست این برنامه را اجرا کنید، یک پیام خطا را دریافت خواهید کرد. پس از کلیک بر روی OK از آن عبور کنید.

در ادامه، از منوی ThrottleStop روی گزینه FIVR که مخفف Fully Integrated Voltage Regulator کلیک کنید. Fully Integrated Voltage Regulator مسئول کنترل ریل های ولتاژ پردازنده است.

برای اطمینان از اینکه تنظیمات ولتاژ شما هر بار که Throttlestop را باز می کنید به حالت نخست باز نمی گردد، روی گزینه OK – Save Voltages Immediately کلیک کنید. سپس با انتخاب گزینه CPU Core، گزینه Unlock Adjustable Voltage را فعال کنید.

در ادامه باید ولتاژ را در وضعیت Adaptive نگاه داشته و سپس اقدام به تغییر ولتاژ Offset Voltage کنید. این بدان معنی است که لپ تاپ شما به تغییر ولتاژ پویا بر اساس منحنی ولتاژ پیش فرض منهای افستی که تنظیم کرده اید ادامه می دهد. پیدا کردن بهترین Undervolting به مقداری آزمون و خطا نیاز دارد؛ این آزمون و خطا با هدف یافتن بهترین ولتاژ کاری است. در ابتدای کار ولتاژ Offset Voltage را روی 100 میلی ولت (100mv) ست کرده و سپس روی گزینه Apply کلیک می کنیم.

در صورتی که سیستم شما پس از این فرآیند به کار عادی خود ادامه داده و خاموش نشد، پس باید نتیجه گرفت که تنظیم مناسب بوده و البته بعدا می توان تست های پایداری بیشتری را انجام داد. اما در مراحل بعد، بهتر است که Offset Voltage را روی 50 میلی ولت ست و سپس تست کنید. در مرحله بعدی، با انتخاب CPU Cache و طی کردن همین مراحل، ولتاژ را کم کنید.

می توانید همین روند را بارها و بارها تکرار کنید تا زمانی که تنظیمات بهینه را برای لپ تاپ خود پیدا کنید. بعد از هر تنظیم با اجرای ابزار TS Bench می توانید پایداری سیستم خود را تست کنید تا در نهایت از هر گونه کرش و مشکل احتمالی مطمئن شوید. برای انجام این کار، بخش FIVE را با کلیک بر روی OK ببندید، سپس روی TS Bench کلیک کنید. یک پنجره جانبی جدید برای TS Bench نمایش داده می شود، که در آن می توانید برای شروع تست استرس روی “شروع” کلیک کنید.

در صورتی که تست TS Bench را به خوبی پشت سر گذاشتید، می توانید از عملکرد درست لپ تاپ خود مطمئن شوید. در غیر این صورت بهتر است که تغییر ولتاژ را با مقدار مشخص 25 تا 50 میلی ولت به عقب باز گردانید. اگر می خواهید ولتاژ را بیش از 125 میلی ولت تغییر دهید، مقدار Range بالاتری را در زیر نوار لغزنده انتخاب کنید. برخی از پردازنده ها می توانند به -200 میلی ولت یا حتی کمتر برسند.

همچنین باید گفت که گزینه های دیگری مانند Intel GPU یا Intel GPU نیز در این بخش وجود دارند که با هدف کاهش یا تنظیم ولتاژ گرافیک مجتمع پردازنده شما مورد استفاده خواهند بود. با استفاده از همان مراحل یاد شده می توانید ولتاژ گرافیک مجتمع پردازنده خود را کاهش دهید.

توجه داشته باشید که اگر گزینه iGPU Unslice را در دسترس دارید، باید آن را روی همان Offset Voltage مانند Intel GPU تنظیم کنید. برای اطمینان از کاهش موفقیت آمیز CPU خود، می توانید یک ابزار تست استرس مانند Prime95 را اجرا کنید و دمای CPU خود را با Core Temp کنترل کنید. سعی کنید قبل و بعد از آزمایش‌ها را با بستن ThrottleStop و راه‌اندازی مجدد سیستم خود برای حذف Undervolt اجرا کنید. اگر هنگام اجرای ThrottleStop دماهای کمتری را مشاهده کنید، Undervolt شما موفق بود.