دمای TJMax در پردازنده و کارت‌های گرافیک چیست؟ + آموزش چک کردن TJMax

دوستان و همراهان مازستا، با یک مقاله آموزشی دیگر در کنار شما هستیم. در این مطلب قصد داریم تا به سراغ معرفی دمای TJMax در پردازنده یا کارت های گرافیک بپردازیم؛ مقوله ای مهم که تمامی کاربران، اعم از کاربران عادی، گیمرها، اورکلاکرها و کاربران حرفه ای، نیازمند تسلط بر آن هستند. دمای TJMax چیست و چک کردن TJMax چگونه است؟

در مقاله های پیشین در برخی موارد به دمای TJMax اشاره کرده ایم. به عنوان مثال در مقاله ((راهنمای تعویض خمیر سیلیکون لپ تاپ: لپ تاپ چه زمانی به تعویض خمیر سیلیکون نیاز دارد؟)) به طور تلویحی به دمای TJMax در لپ تاپ ها اشاره شد.

اما حالا در این مقاله به سراغ معرفی دقیق دمای TJMax خواهیم رفت. TJMax یا TJ.Max که حتی در برخی موارد به TJ Max نیز نوشته می شود، چیست؟ پردازنده ها به طور خاص دارای چندین سنسور دما در بخش های گوناگون هستند. پردازنده یا همان CPU یا حتی GPU به مدل، چه در کلاس لپ تاپ و چه در کلاس دسکتاپ، دارای تعدادی هسته/رشته، گرافیک مجتمع یا iGPU، کنترلر و واحدهای گوناگون دیگر است.

دمای TJMax چیست؟

اگر دمای CPU خود را کنترل کرده باشید یا به صفحه محصول آن نگاه کرده باشید، ممکن است با اصطلاح “TJMax” مواجه شده باشید. اما این مشخصات عجیب و غریب به چه معناست و آیا تا به حال فکر کرده اید که اگر CPU شما به TJMax خود برسد چه اتفاقی می افتد؟

هر CPU یا GPU یا همان کارت گرافیک، دارای تحمل دمایی خاصی است. Thermal Junction Maximum یا به اختصار TJMax مولفه ای است که حداکثر دمای یک CPU یا GPU را قبل از اینکه ترانزیستورهای آن غیرقابل اعتماد شوند، نشان می دهد. توجه داشته باشید که TJMax با حداکثر دمای قابل تحمل پردازنده یا کارت گرافیک متفاوت است. این دو مقوله بسیار مهم باید از یکدیگر تمیز داده شوند و مهم است که به تفاوت آنها نیز پرداخته شود.

Junction مکانی در سطح CPU یا GPU است که دمای آن نیز اندازه گیری می شود. Junction با Tcase متفاوت است، که حداکثر دمای مجاز در پخش کننده حرارت یکپارچه (IHS) است. Tcase به سراغ حداکثر دمای کلی سطح IHS و پردازنده می رود؛ اما TJMax حداکثر دمایی است که یک CPU قبل از شروع مکانیسم های ایمنی خود برای کاهش فرکانس کاری و ولتاژ خود برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد، در آن کار می کند. اگر CPU حتی پس از کاهش سرعت همچنان بیش از حد گرم می شود، برای جلوگیری از آسیب دائمی خاموش می شود.

در گذشته برخی از کارت های گرافیک و پردازنده ها، پیش از رسیدن به حداکثر دمای کاری خود ریستارت می شدند؛ سیستم با ریستارت شدن این دمای بالا را نشان می داد. اما امروزه اکثر کارت های گرافیک و پردازنده ها، با خاموش شدن کامل تلاش می کنند تا جلوی خرابی را گرفته تا کاربران ایراد را پیدا کنند.

سازندگانی مانند Intel و AMD مقدار TJMax را در برگه‌های مشخصات CPU خود ارائه می‌کنند. CPUهای AMD اغلب دارای TJMax حدود 85-95 درجه سانتیگراد هستند، در حالی که CPUهای اینتل معمولاً دارای TJMax برابر با 100-110 درجه سانتیگراد هستند، اگرچه تعداد دقیق بین مدل ها و نسل ها متفاوت است. به طور خلاصه، TJMax حداکثر دمای نقطه ای خاص در CPU یا GPU است.

جالب است بدانید که برخی از مادربردها به شما اجازه می دهند CPU TJMax را تغییر دهید، معمولاً تحت حداکثر دمای عملیاتی یا گزینه مشابه، اما TJMax معمولاً روی مقدار مشخص شده توسط سازنده CPU تنظیم می شود. این ویژگی در مادربردهای اورکلاک بیشتر از دیگر مادربردها دیده می شود. البته به شما توصیه می کنیم که اگر از اورکلاکرها نیستید، تنظیمات TJMax در مادربرد را فراموش کنید.

به عنوان مثال ASRock دمای پیش فرض TJMax را در برخی از مادربردها روی 115 درجه سانتیگراد تنظیم کرده است، که کمی بیش از حد بالاست و اصلا ضروری نیست. با این تغییر، بدون شک نیازمند خرید یک خنک کننده بسیار خوب هستید. دمای بالای پایدار می تواند طول عمر CPU را کوتاه کند و باعث آسیب دائمی به CPU و اطراف آن شود. بنابراین، حتی اگر مادربرد شما به شما اجازه می دهد حداکثر دما را تغییر دهید، نباید از آنچه اینتل و AMD در برگه مشخصات توصیه می کنند تجاوز کنید.

اگر در مورد گرمای بیش از حد و طول عمر CPU نگرانی دارید، می توانید از این گزینه برای کاهش TJMax استفاده کنید. با این حال، واقعاً مجبور نیستید این کار را انجام دهید، زیرا سازنده CPU قبلاً یک مقدار TJMax آزمایش شده و تأیید شده را به شما داده است که باید به آن پایبند باشید.

نحوه بررسی دمای TJMax

در این بخش به سراغ شیوه های بررسی حداکثر دمای پردازنده و TJMax می پردازیم. نرم افزارهای بسیاری قادر به نمایش دمای کارت گرافیک و پردازنده و همچنین هسته های CPU و TJMax هستند. برنامه Core Temp از جمله این موارد است. Core Temp یکی از سبُک ترین نرم افزارهای نمایش دمای انواع پردازنده ها است.

پس از دانلود و نصب Core Temp، می توانید مقدار TJMax را در تب “Tj. Max” در پردازنده های اینتل مشاهده کنید. همانطور که در تصویر منتشر شده از تست Ryzen 7 2700X می بینید، CPU های AMD مقدار TJMax را گزارش نمی کنند. متاسفانه نمی دانیم که چرا AMD دمای TJMax را به طور رسمی در هیچ نرم افزاری ارائه نمی دهد. مطمئن ترین راه برای پیدا کردن TJMax این است که مدل CPU خود را در وب سایت سازنده جستجو کنید و مشخصات را بررسی کنید.

توجه داشته باشید که دمای بالاتر TJMax در پردازنده و کارت های گرافیک، بسته به سازنده و مدل، لزوما به معنی برتری آنها نبوده و TJMax تنها نشان دهنده بیشینه نقطه ای دما در تراشه شما است که باید از آن مطلع بوده و در صورت لزوم با نرم افزارهای خاص چک کنید.