دوستان و همراهان مازستا، با یک مطلب آموزشی دیگر در خدمت شما هستیم. به نظر شما علت دور بالای فن لپ تاپ چیست؟ آیا صدای فن لپ تاپ به دلیل دور بالا شما را کلافه و عصبانی کرده است؟ در این مقاله قصد داریم تا دلایل بالا بودن دور فن در لپ تاپ ها را بررسی کنیم. با مازستا همراه باشید.
مشکل دور فن در لپ تاپ ها
لپ تاپ ها نیز مانند کامپیوترهای شخصی و PC برای خنک سازی قطعاتی مانند CPU و GPU به سیستم خنک کننده فعال مجهز هستند که شامل هیت سینک، هیت پایپ و فن با هدف دفع گرما است. لپ تاپ ها بسته به نوع سخت افزار و کلاس مورد استفاده، دارای 1 تا 3 فن هستند. فن هایی کوچک که بدون شک از فن های کلاس PC باریک و کوچک تر هستند. تمامی لپ تاپ ها از فن های PWM یا فن های سیستم کنترلر استفاده کنترلی استفاده می کنند که بین 3 تا 4 پایه دارند.
فن در لپ تاپ ها، گرمای که در هیت سینک بخش خروجی تجمع کرده است را به سمت بیرون لپ تاپ هدایت کرده و هوای تازه را از بخشی دیگر، مانند کابینت زیرین دریافت می کند. در CPU و GPU سنسورهای دمایی وجود دارند که گزارش آنی و لحظه ای دما را به سیستم و بایوس انتقال می دهند. با توجه به درجه حرارت این دو بخش، سرعت گردش فن یا فن های لپ تاپ نیز تغییر پیدا می کند. به عنوان مثال در صورتی که پردازنده یا کارت گرافیک زیر لود باشند، و یا پردازنده لپ تاپ را در مدل هایی که این قابلیت را دارند اورکلاک کرده و یا ولتاژ را افزایش دهید، و یا هنگامی که مشغول بازی یا رندر باشید، بدون شک دمای قطعات فوق افزایش یافته و شاهد بالا رفتن دور فن یا فن ها هستیم تا با سرعت بیشتری گرمای قطعات را به سمت خارج هدایت کنند.
همانطور که گفته شد، افزایش ولتاژ یا اورکلاک پردازنده می تواند فرکانس کاری را بالاتر برده و شاهد افزایش دما باشیم. اما کاهش ولتاژ نیز در بسیاری از لپ تاپ ها می تواند به صورت برعکس عمل کرده و منجر به کاهش دور فن و نویز صوتی کمتر شود. در مقاله ای دیگر به آموزش شیوه کاهش ولتاژ و تاثیر آن بر گرما و کاهش دور فن پرداخته ایم. برای این منظور می توانید مقاله «آموزش کاهش حرارت لپ تاپ با کاهش ولتاژ یا Undervolting» مراجعه کنید.
بالا بودن دور فن لپ تاپ ها مشکلات بسیاری را ایجاد می کنند؛ از آنجایی که فن های مورد استفاده در لپ تاپ ها دارای ابعاد کوچکی هستند، برای دفع حرارت به دورهای بالایی می رسند که از این رو نویز صوتی شدیدا بالا می رود. خصوصا اگر 2 فن در لپ تاپ شما به کار رفته باشد. افزون بر نویز فن بالا، گرد و غباری که به داخل لپ تاپ کشیده می شود نیز می تواند مشکل ساز باشد.
دلایل بالا بودن دور فن لپ تاپ ها
در این بخش به سراغ قسمت اصلی مقاله خواهیم رفت؛ دلایل بالا بودن دور فن در لپ تاپ ها چیست؟
خشک شدن خمیر حرارتی یا سیلیکون
خشک شدن خمیر سیلیکون یا فاسد شدن پد حرارتی، می تواند تبادل گرما بین CPU/GPU با هیت سینک را کاهش داده و در نتیجه دمای CPU/GPU افزایش یابد. در نتیجه سنسورهای حرارتی به BIOS اعلام می کنند که دما بالا رفته و سپس سیستم به طور خودکار دور فن را افزایش می دهد چون می داند که حرارت بالا رفته است. اما مشکل جای دیگری است و تنها با تغییر خمیر سیلیکون مشکل حل خواهد شد.
افزایش گرد و غبار در هیت سینک ها
افزایش گرد و غبار در هیت سینک و مدار خنک کننده، تبادل حرارتی را مختل کرده و به دلیل تجمع گرد و غبار در هیت سینک پره ای خروجی، فن قادر به خروج هوای گرم نخواهد بود. در نتیجه باز هم دما بالا رفته و بایوس به ناچار دور فن را افزایش می دهد که در نتیجه باز هم شاهد بالا رفتن دور فن هستیم که می تواند کاربران را حسابی نگران و عصبی کند. برای این منظور نیز لپ تاپ شما باید توسط تکنسین های معتبر سرویس گردد.
خراب شدن فن لپ تاپ
سومین مسئله ای که البته چندان شایع نبوده، اما می تواند دور فن را در لپ تاپ شما افزایش دهد، خرابی خود فن و خارج شدن از وضعیت PWM است.
ایراد سخت افزاری در مادربرد و اشتباه بایوس
در این حالت نه چندان مرسوم نیز با خرابی مادربرد و اشتباه بایوس، امکان افزیش دور فن را شاهد خواهیم بود؛ به طوری که فن به صورت یکسره در دور بالا کار کرده و از زمان روشن شدن تا خاموش شدن، صدای بالایی را تولید می کند. در این بخش تکنسین باید تمامی بخش های مرتبط با تغذیه و دور فن را یک به یک چک کند.
مشکل نرم افزاری و افزایش دور فن لپ تاپ
برخی از بدافزارها، ویروس ها و نرم افزارها، می توانند سخت افزار لپ تاپ را زیر بار و لود سنگین ببرند. در نتیجه بدیهی است که دمای لپ تاپ افزایش یافته و دور فن با هدف کاهش حرارت بالا می رود. حتی در صورتی که بازی یا برنامه رندر شما در پس زمینه ویندوز در حال اجرا باشد، باز هم از منابع سخت افزاری استفاده کرده و دمای لپ تاپ را افزایش می دهد که با بالا رفتن دور فن همراه است.
از آنجایی که این مورد در بخش افزایش دور فن بسیار مرسوم است، بهتر است که حتما این مسئله توسط خود کاربران چک گردد؛ برای این منظور ابتدا بخش Task Manager ویندوز را باز کرده و در تب Processes، برنامه هایی را که بیشترین استفاده از سخت افزارها را دارند مشاهده کنید. در صورتی که فایل یا برنامه ای ناشناس در این بخش مشاهده شد، با کلیک راست بر روی آن، گزینه End Task را انتخاب کرده و آن را ببنید. پس از چند لحظه یا دقیقه باید دید که آیا دور فن شما کاهش پیدا می کند یا خیر.
البته در صورتی که لپ تاپ شما به بد افزار یا ویروس مبتلا باشد، این امکان وجود دارد که فایل بدافزار در بخش Task Manager دیده نشود. در این شرایط تعویض ویندوز بهترین راه حل خواهد بود. اما در نهایت باید گفت که بالا بودن دور فن می تواند در ابتدا کاملا نرم افزاری باشد.
